توسعه و تکامل (بخش دوازدهم ـ بازگشت سربازان روس)

رئیس دولت انقلابی روسیه کرنسکی در ژوئیه سال 1917 میلادی دستور مراجعت نیروهای روس را به فرمانده قواء‌ اعزامی به ایران داد . در بین افسران و سربازان روسی که وضع کشورشان ایجاب می کرد هر چه زودتر به روسیه برگردند , عده ای موافق انقلاب و عده ای دیگر مخالف انقلاب بودند و این تضاد و دودستگی مادام که در ایران توقف داشتند به کشمکش و زد و خورد منجر نگردید و گفته می شد که بعد از مراجعت و مطالعه اوضاع کشوشان از نزدیک , صف موافق و مخالف در الحاق به هر یک از دو جبهه مشخص گردید . جنگلیها با اغتنام از فرصت , نمایندگانی به قزوین اعزام و به آنها ماموریت دادند که در باب طرز بازگشت منظم قوای روس در خط انزلی ـ قزوین مذاکره کنند و موافقت روسها را با پیشنهاد جنگل جلب نمایند .

پیشنهاد جنگل این بود که ارتش روس سلاحشان را در منجیل تحویل داده و در انزلی آن را تحویل بگیرند اما اجرای این امر عملا دشوار بود , به علاوه به حیثیت نظامی روسها بر می خورد لذا مذاکرات بی نتیجه ماند .

در همین هنگام عزت الله خان هدایت نماینده جنگلیها در رشت با پالکونیک گیپانیدزه یکی از افسران روسی که در رشت بود وارد گفتگو شد و به دنبال آن فرمانده قشون روس به جمعه بازار و ملاقات میرزا کوچک خان و حاجی احمد رفت و مذاکرات آنها در یک محیط صمیمانه برگزارشد و توافقی بین نمایندگان طرفین به شرح زیر به عمل آمد :

1 - یک عده 15 نفری از کمیته اتحاد اسلام به عنوان کمک و راهنما به پیش قراول قشون روس که در رشت می باشد داده می شد .

2 - دو دستگاه درشکه در اختیار پیش قراول روس گذاشته می شود و یک دستگاه تلفن در منزل رئیس قشون نصب می گردد که هزینه آن به عهده جنگل است .

3 - در نقطه ای واقع در مرکز شهر محلی برای اقامت پیش قراول های ارتش و رئیس آنان تعیین می گردد .

4 - برای حفظ امنیت شهر از ساعت 8 بعد از ظهر هیچ یک از افراد نظامی روس حق عبور در داخل شهر را ندارد .

5 - نمایندگان روس موظف می گردند که در ساعات لازم برای حفظ امنیت در صورتیکه اختلالی از طرف روس ها به وجود آید اقدامات لازم را سریعا انجام دهند .

6 - در صورت وقوع اجحافی به اهالی چه شخصی و چه مالی باید پرو تکلی از طرف پیش قراول روس با شرکت نماینده کمیته تنظیم و به هرکس خسارت وارد شد جبران گردد .

7 - این پروتکل در سه نسخه تنظیم که یکی به رئیس قشون شهری ـ‌ دومی به کمیته اتحاد اسلام ـ سومی به کمیته رولوسیون جنگی روسیه تسلیم خواهد شد .

8 - این پروتکل به امضاء اعضاء کمیسیون و به زبانهای روسی و فارسی نوشته می شود .

9 - مفاد این قرار داد تا دو ماه که تقریبا عبور قشون روس از قزوین تا انزلی به طول می انجامد معمول و مجری خواهد بود .

نمایندگان ارتش روس عبارت بودند از : 1 - گینیاز جرجادزه 2 ـ فیودرنیکلاویچ 3 - بروین

نمایندگان جنگل : دکتر حشمت ـ احمد کسمائی ـ جواد گل افزانی ـ‌ سید آقائی (عطار)

که این قرار داد را بیک آقا سلیم اف قفقازی ترجمه نمود .