آرامگاه میرزا کوچک خان

(نمایندگان سیاسی- نمایندگان جنگل در قزوین)

اطلاعاتی که از روحیه سربازان روس متواترا می رسید و مخصوصا از بین رفتن انضباط و دیسیپلین نظامی آنها این احتمال را تقویت می کرد که ممکن است بازگشتشان با چنین روحیه ای از جبهه جنگ دشواریهایی را در منطقه گیلان ایجاد کند و لذا عقل و احتیاط ایجاب می نمود که در اطراف این بازگشت نکات قابل پیش بینی مطالعه شوند و در اجراء این نیت دو نفر نماینده به قزوین اعزام شدند تا با مقامات نظامی روس در این باره گفتگو کنند , نمایندگان مزبور یوسف کسمائی و حسین بالا در ملاقات با افسران صلاحیت دار , اعلام نمودند که بازگشت سپاهیان روس به وطنشان به شرطی که با نظم و انضباط صورت بگیرد مواجه با هیچ گونه مقاومت و مانعی نیست و جنگل حاضر است در تهیه موجبات این بازگشت تسهیلات لازم را فراهم کند ولیکن برای تامین نظر خویش در انتظار دریافت تضمین قانع کننده است . بیچراخف فرمانده روسی ضمن اظهار تشکر می پرسد آیا این کمک و تسهیلات اختصاص به قواء‌ روس دارد یا شامل نیروی نظامی انگلیس که پشت سر قواء‌ ما در حرکت اند نیز خواهد بود ؟ نمایندگان جنگل پاسخ می دهند آنچه به ما ماموریت داده شده مربوط به سپاهیان روسی است و عبور انگلیس موکول به مراجعه و کسب تکلیف می باشد .

کلنل استوکس که یک افسر انگلیسی و در مذاکرات شرکت داشت و به زبان فارسی کاملا آشنا بود اظهار می دارد که عزیمت ما به قفقاز نباید به هیچ وجه برای جنگلی ها ایجاد سوء تفاهم کند زیرا ما به عقاید و منویاتشان کاری نداریم و تعرضی هم به سازمان و افرادش نمی کنیم و بنابراین عبورمان از منطقه گیلان متضمن هیچ گونه زیانی به حالشان نیست و دلیل عقلی وجود ندارد که در سر راه خود مواجه با اشکال شویم , نمایندگان جنگل به همان عذر اولیه (که اظهار نظر قاطع و صریح موکول به کسب دستور از کمیته اتحاد اسلام می باشد) متوسل و در نتیجه قرار می شود که با اخذ تماس با کمیته اتحاد اسلام ; جواب رد یا قبول را نسبت به مسئله مطروحه سریعا اعلام دارند .

انگلیسیها که با حملات متوالی ناوگان مشهورشان نتوانسته بودند جبهه چناق قلعه را بشکافند و با دولت متفقشان روسیه از راه دریای سیاه ارتباط پیدا کنند و مقاومت سرسختانه عثمانی ها در تنگه ((داردانل)) با کاردانی ویژه مشاور نظامیشان فن دو کلتز پاشا , این فکر متفقین را نقش بر آب ساخته بود درصدد برآمدند از راه ایران به روسها کمک برسانند .